#9: Het heftige, maar o zo mooie CAMBODJA!!

Hallo allemaal,

Terwijl die oude man met die witte baard op z'n schimmel alweer vertrokken is en die andere oude man met weer een witte baard met zijn rendieren alweer in Nederland is, schrijven wij alweer het 9e verslag van onze reis.

Hoewel jullie in kerstsferen zijn, moeten wij toegeven dat dit bij ons niet echt leeft. (En dat is voor Anke heel gek :)) Het is en blijft vreemd om in je korte broek, zweetdruppels over je rug lopend bij 35 graden en een flinke luchtvochtigheid sporadisch wat kerstbomen tegen te komen, want de kans dat hier in dit sterk boeddhistisch Cambodja kerst gevierd wordt, is natuurlijk niet groot. Maargoed, een kleine opoffering natuurlijk.

We hebben ondertussen Cambodja achter ons gelaten en zijn reeds in Laos beland om hier de kerstdagen en nieuwjaar door te brengen, maar niet voordat we jullie bijpraten wat we in Cambodja hebben gezien en meegemaakt.
(Zonder uitspraken te doen over de lengte van het verslag, want als het te lang is, dan hebben we dat bewust gedaan omdat jullie allemaal veel tijd hebben dit onder de kerstboom te lezen. Is het korter, dan is dat mooi meegenomen, toch?! ;-)

Ons Cambodja-avontuur begon per boot, zoals jullie in het vorige verslag hebben kunnen lezen. Eenmaal in Pnom Penh gearriveerd moesten we, nadat we onze spullen in het hotel gedropt hadden, alweer snel door naar de luchthaven om Remy en San op te vangen. Het was weer eens leuk om aan de ontvangende kant in een aankomsthal te staan (zie foto) om mensen te ontvangen. Zonder al te veel troubels, behalve de strenge controle bij de douane, zijn ze veilig aangekomen. Eenmaal gearriveerd in het hotel hebben we uitgebreid bij kunnen kletsen en kon de week samen beginnen.

Omdat uitrusten aan het zwembad met name 's middags interessant is (ivm de warmte), zijn we de volgende dag maar meteen de boel gaan verkennen en een stadstocht gaan maken. Hierbij hebben we een bezoek gebracht aan de Mekong boulevard, verschillende tempels bezocht, hill temple beklommen en natuurlijk het royal palace bekeken. Deze laatste was snel afgevinkt, omdat de tempel gesloten was. De (officiële) koning van Cambodja was namelijk enkele weken terug overleden en dat luidt een periode van 3 maanden rouw in. Veel mensen waren daar om bloemen te leggen en hier kon de lokale bevolking hun laatste eer betuigen omdat hij ook daadwerkelijk in dit paleis lag, maar niet publiek toegankelijk. Jammer, maar alleen de buitenkant heeft al mooie foto's opgeleverd van de lokale bevolking.
Nadat we 's avonds een leuk Frans-Cambodjaans restaurant bezocht hadden, waar na lange tijd weer aan een nette tafel gezeten werd en ook een flesje wijn besteld kon worden, zijn we op tijd gaan slapen voor de volgende dag.

De volgende dag stond in het teken van de must-see van Phnom Penh, te weten Choeung Ek, ook wel bekend onder de naam - the killing fields-.
Van 1975 tot 1979 was de Rode Khmer aan de macht in Cambodja, beter bekend onder het Pol Pot Regime. Op 17 april 1975 trokken de Rode Khmer soldaten Phnom-Penh binnen en werd Pol Pot premier van Cambodja. Hij probeerde op zeer bloedige wijze van Cambodja een communistische landbouwstaat te maken (o.b.v. Mao's gedachtegoed). Steden moesten verdwijnen en iedereen moest boer worden. Geld, onderwijs, godsdienst en privé-bezit werden afgeschaft. Personen die niet meewerkten werden omgebracht. Ook intellectuelen en academici werden gedood, waarbij het dragen van een bril of het spreken van een vreemde taal iemand tot verdachte maakte. Hij dwong stadsbewoners te verhuizen naar het platteland om op collectieve boerderijen te werken en dwangarbeid te verrichten. De combinatie van dwangarbeid, ondervoeding, slechte medische zorg en executies hebben geleid tot de dood van ongeveer 21% van de Cambodjaanse bevolking. In totaal zijn naar schatting 2 tot 4 miljoen mensen gestorven onder zijn leiderschap.

Choeung Ek ligt ongeveer 17 km ten zuiden van Phnom-Penh. Gevangenen van de Tuol Sleng gevangenis werden hier naartoe gebracht met één reden en dat was om te worden omgebracht. Om een impressie te geven van de wrede wijze waarop dit gebeurde, hieronder een korte (ongecensureerde) beschrijving van hun werkwijzen.
Om dure kogels te sparen sloegen de Rode Khmer soldaten de kinderen dood door ze tegen bomen aan te slingeren of ouderen door hun hoofden met de achterkant van geweren in te slaan. Ook het laten doodbloeden van mensen werd hierbij ook veel toegepast. Tussen 1975 en 1979 zijn minimaal 17.000 mensen hier op deze killing field omgebracht. Choeung Ek was slechts één van de vele killing fields (velden des doods) die de laatste jaren ontdekt zijn in Cambodja.
In het monument (de Stupa genaamd), liggen de vele schedels en andere menselijke resten, gesorteerd op kinderen en volwassenen en mannen en vrouwen. Sommige graven in de verschillende weilanden zijn slechts half afgegraven en je kan de restanten van mensen en kleding erin zien liggen. Steeds weer komen, na bijvoorbeeld zware regenbuien, menselijke resten of kleding boven het grondoppervlak. Niet alleen het rondlopen is erg indrukwekkend, ook de audiotour die iedereen kan beluisteren geeft een goed maar zeer indrukwekkend beeld van wat er in deze omgeving allemaal afgespeeld heeft. De verhalen die door de overlevenden verteld worden maken het allemaal levensecht en schrikbarend. Een bezoek aan een klein museum met fotoreportages gaf uiteindelijk weer hoe slechts één persoon (hoofd van de legerleiding) de genocide heeft bekend en door het internationale gerechtshof veroordeeld is tot 35 jaar gevangenisstraf. Pol Pot daarentegen is tot 1996 leider van de Rode Khmer gebleven en pas in 1997 onder huisarrest geplaatst. Hij is uiteindelijk 82 jaar geworden (is nooit veroordeeld voor zijn gruwelijkheden) en heeft in de tussentijd zelfs nog van zijn verschillende kleinkinderen kunnen genieten. De laatste vraag die aan het einde van het museum door de nabestaanden gesteld wordt: "Is this justice?" zet je daarom hoe dan ook aan het denken....
Na de lunch bij ons hotel zouden we ook nog naar het oorlogsmuseum in een ander deel van de stad gaan, maar we waren alle vier dusdanig aangeslagen van de ochtend dat we die overgeslagen hebben.

Om Remy en San een beetje mee te laten proeven van 'onze' manier van reizen, zijn we de volgende dag met z'n 4tjes in de lokale bus gestapt die ons van Phnom Penh naar Siem Reap bracht in 4 uurtjes. Gezellig met nog 15 andere lokale mensen in een minibusje gepropt (letterlijk, gezien de hoeveelheid bagage) zijn we op zijn Cambodjaans (lees: met een noodgang) daar naartoe gebracht om later die middag aan te komen bij ons volgende hotel: the golden banana. René kreeg het bij de naam al Spaans benauwd en al helemaal toen we vooraf op de internetsite lazen dat het een 'gay friendly' hotel was. Natuurlijk viel het reuze mee en was het een prima hotel om met z'n viertjes enkele dagen te vertoeven.

De volgende dag zijn we heerlijk te voet de stad gaan verkennen en hebben we een bezoek gebracht aan de verschillende boeddhistische kloosters en pagodes die de stad rijk is. Ook een toevallig bezoek aan een fotogalerij met foto's van de alom bekende -Angkor Ruïnes- beloofde wat voor de volgende dag. Nouja, volgende dag, slechts enkele uurtjes later want we moesten om 4 uur 's ochtends op omdat we graag Angkor bij zonsopgang wilde aanschouwen. Maar niet voordat we de avond ervoor een traditionele Cambodjaanse dinershow bijgewoond hadden waarin verschillende dansers en danseressen hun bewegingen vertoonden waarvoor enkele zelfs 12 jaar een traditionele dansopleiding hebben gevolgd. Een hele goede suggestie van Remy.

De volgende ochtend met de tuktuk dan daadwerkelijk naar Ankor Wat, maar hoe vroeg het dan ook moge zijn, alleen waren we zeker niet. Met nog enkele honderden mensen stonden we daar naar de zonsopgang te kijken waarbij de ruïnes van Angkor Wat steeds duidelijker werden. Helaas was het bewolkt dus was het niet zo mooi als dat het zou kunnen zijn, maar dat mocht de pret niet drukken. Toen begon vervolgens een imponerende dag van het ontdekken van de verschillende ruïnes van Angkor wat verspreid ligt over verschillende gebieden. De tempels van Angkor zijn in een periode van 600 jaar gebouwd door verscheidene Khmer-vorsten. Daardoor verschillen ze in bouwstijl en zijn er zowel hindoeïstische als boeddhistische tempels. Rond deze tempels lag de stad Angkor, die op het hoogtepunt van het Khmer Rijk waarschijnlijk een miljoen (!) inwoners had. Het is zeer indrukwekkend hier rond te lopen en je te bedenken hoeveel verschillende voetjes hier hebben rondgelopen!
Vervolgens zijn we Angkor Thom gaan bezichtigen. Dit is de oude, ommuurde stad van Angkor met indrukwekkende toegangspoorten. Centraal in deze stad ligt de Bayon. Van een afstandje ziet deze tempel eruit als een chaotische stapel stenen. Dat komt doordat deze tempel 54 torens heeft. Elke toren bestaat uit mysterieus glimlachende gezichten in alle vier de windrichtingen.
Na een lekkere (maar kleine) lunch zijn we vervolgens naar Ta Prohm gegaan, beter bekend als de -jungle tempel-. Deze tempel is in het verleden niet gerestaureerd en is overwoekerd door de jungle. Het is fascinerend om te zien hoe dikke wortels van enorme bomen zich een weg hebben gebaand over en door de stenen. Op dit moment zijn ze wel begonnen met restauratiewerkzaamheden omdat de bomen en wortels de ruïnes nu beschadigen.

Na deze indrukwekkende maar zeer lange dag, hebben we onder het genot van een drankje aan het zwembad de dag afgesloten. Dit bezoek is, in combinatie met de Killing fiels, zonder twijfel het meest indrukwekkende van ons bezoek aan Cambodja en staat hoog in onze top 10 van bijzondere plekjes in de 4 maanden dat we nu op reis zijn.
Omdat het toch ook vakantie is, hebben we de volgende dag besloten het rustig aan te doen door 'slechts' een bezoekje aan het centrum van Siem Reap en de verschillende marktjes daar te brengen en samen, aan het einde van de middag weer aan het zwembad te genieten, want de volgende dag zouden onze paden zich alweer scheiden. Tijd om afscheid te nemen van San en Remy toen zij heerlijk gingen genieten aan het strand in Thailand en wij richting naar Sen Monorom, via Kampong Cham gingen. Over Kampong Cham kunnen we helaas niet veel bijzonders zeggen, want het was voor ons slechts een tussenstop aan de Mekong Delta, om de reis van ruim 13 uur onderweg wat te 'breken'. We hebben tenslotte de tijd.

De reden van ons bezoek aan Sen Monorom was er maar één: meehelpen (vrijwilligerswerk) bij het -elephant valley project-. Dit ecoproject is opgezet door een Australiër die het idee had gekregen om olifanten op te vangen die door hun vorige eigenaren mishandeld en/of misbruikt zijn, om hen vandaag de dag in een natuurlijke omgeving weer olifant te kunnen laten zijn. Deze olifanten zijn jarenlang ingezet bij bijvoorbeeld de bosbouw om de zware boomstammen te verslepen of te dragen. Daarnaast is ook niet goed voor een olifant om bijvoorbeeld mensen, als toeristische attractie, op hun rug te dragen. Hoe sterk een olifant dan ook lijkt te zijn, ze kunnen maar 10% van hun eigen gewicht op hun rug dragen. Een mens heeft zelfs een sterkere rug. Je ziet dus ook, als je erop let of erop gewezen wordt, dat veel van de olifanten vergroeide ruggengraten hebben. Voor deze werkzaamheden zijn die beesten dus niet gebouwd. Door dit project leren de olifanten weer olifantengedrag te vertonen, bijvoorbeeld door zich 's ochtends te wassen om daarna hun huid weer onder te spuiten met een nieuwe laag modder en zand om hun huid te beschermen tegen de hete zon en insecten. Iets wat ze door de tijd en het misbruik verleerd zijn. Die ochtend hebben we de olifanten mogen aanschouwen (op gepaste afstand) in hun natuurlijke omgeving om na de lunch zelf te mogen helpen met wassen. Lees: afspuiten en schrobben, wat een groot waterfestijn werd natuurlijk. Het is zo bijzonder om zo dicht bij deze beesten te staan, aan te raken, hen in de ogen te kijken, hen water te geven door een tuinslang in hun slurf liters water tegelijkertijd op te laten zuigen om het vervolgens in hun mond te spuiten om te drinken. Maar aan de andere kant ook wel op te passen, want doordat veel van deze enorme beesten misbruikt zijn door hun vroegere eigenaren, kunnen ze soms wat agressiever zijn omdat hun vertrouwen in de mens ernstig geschaad is. Gelukkig wordt dit door dit project stukje bij beetje hersteld, maar zoals het spreekwoord al zegt, hebben ze een geheugen als een olifant, dus dit kost heel veel tijd. Op deze wijze kunnen deze geweldige beesten van hun oude dag genieten in een klein paradijs voor olifanten. Een zeer indrukwekkend project dat we niet hadden willen missen. We hebben dit project mede kunnen ondersteunen door het cadeau wat drie vrienden van René hem gegeven hadden en we denken dat het hiermee goed terecht is gekomen. Linda, Yvette en Bart....super bedankt!
Voor de mensen die meer willen weten, zie: www.elephantvalleyproject.org

Zaterdag zijn we weer met een lokaal minibusje doorgetrokken naar Kratie. Wederom een ervaring op zich, want in Cambodja passen er bijna net zoveel mensen (inclusief bagage) in een minibusje als in een grote bus. Waar de minibus gemaakt is voor max 15 personen, krijgt men het hier voor elkaar om in totaal 28 personen met bagage te vervoeren. En wij zaten er tussen, gezellig op de achterbank met onze knieën in de nek. En nog steeds knallen ze dan met 130km/h over wegen waar je 60 mag. Natuurlijk is deze bus niet alleen voor personenvervoer, maar is het ook pakketdienst, boodschappenwagen en ouderenvervoer. Lang leve de reiservaringen. ;-)

Eenmaal aangekomen in Kratie, wat overigens niet echt een bijzonder plaatsje is, want het was weer een tussenstop om een lange reis naar Ban Lung te breken. In dit plaatsje kon je goed de zeer zeldzame Irrawaddy dolfijnen spotten, dus hebben we besloten dit einde middag ook maar te doen. Hup met de tuktuk naar de mekong delta, de boot op (jeuj!!) en spotten maar. Het zijn echter niet de speelse springdolfijnen die we allemaal kennen, maar de wat rustigere exemplaren die alleen boven komen om even lucht te happen. We hebben er voldoende op afstand gezien, maar de zonsondergang daar was iets spectaculairder dan de dolfijnen. Maar ach, prima vertier op een plekje dat alleen als tussenstop bedoeld was.

De volgende dag hup weer in een lokale minibus richting Ban Lung, ditmaal met iets minder (maar nog steeds teveel :)) mensen in een busje. Daar aangekomen werden we ter plekke aangesproken door een lokale man die tours verzorgt en zelf ook een homestay heeft. Helaas voor hem hadden we al een lodge gereserveerd, maar een tour naar de watervallen (wat de reden van ons bezoek aan Ban Lung was) moest nog geregeld worden. En omdat we het belangrijk vinden om lokale mensen te supporten hebben we dan ook deze tour bij onze goedlachse Mr. Sophann geboekt. De volgende ochtend stipt half 9 zijn we achterop de scooter gestapt bij hem en zijn mede motorbikechauffeur en zijn we een aantal mooie watervallen gaan bezoeken. De rit er naartoe was al geniaal, glibberend en glijdend over de stoffige wegen en het landschap is prachtig, ontzettend groen. Bij een van de watervallen hebben we ook nog even ons -Fa momentje- gepakt. Een prachtig plekje waar we helemaal alleen waren en dan onder de waterval gaan staan, dat is vakantie! Volledig rood gekleurd van het stof hebben we de dag afgesloten met een plons in het Yeak Laom meer, heerlijk!

Naast de watervallen is ook de natuur en de jungle een must see in deze omgeving. Dus dinsdag hebben we de wandelschoenen aangetrokken en zijn we met Mr. Sophann, een Mexicaanse en een Israëlische die we toevallig de dag ervoor al ontmoet hadden bij het meer, een jungletocht gaan maken. 5 uurtjes door de jungle heen banjeren, langs stroompjes water en lunch aan een mini waterval. Ondanks het feit dat het erg warm was en we behoorlijk wat liters vocht zijn verloren, was het een prachtige wandeling. Helaas zat toen ons Cambodja avontuur er al weer op en zijn we de volgende dag met de lokale busjes vertrokken naar Laos, een nieuw land waar we erg naar uitkijken en waar we kerst en nieuwjaar zullen vieren. Dit laatste zelfs met onze vrienden Paul & Mirjam uit Singapore die ook trouw dit blog volgen. Zij hebben besloten met nieuwjaar richting ons te vliegen om samen op het nieuwe jaar te proosten. Stiekem toch nog een beetje 'thuis' aan de andere kant van de wereld.

Rest ons niets dan jullie allemaal hele fijne kerstdagen en alvast een superspetterend 2013 te wensen! Dat het maar mag brengen wat jullie ervan hopen! Geniet ervan met z'n allen en niet teveel eten, al zal het natuurlijk allemaal wel heel lekker zijn!!!

Heel veel lieve groetjes van ons en tot in het nieuwe jaar!!!!!

Xxx René & Anke